گزاره های رفتاری

در گزاره های رفتاری نوع برخورد و تعامل افراد با کودک بررسی می شود. در گزاره های تصویری کودک تماشاگر تعامل دیگران با یکدیگر بود و در گزاره های رفتاری، یکی از طرفین تعامل است. گزاره های رفتاری در واقع زیر مجموعه گزاره های تصویری هستند. 

اولین گزاره رفتاری بسیار مهم گزاره محبت است. اگر کسی «گزاره محبت» را درست متوجه شود و درست عمل کند، بسیاری از مشکلات تربیتی برای فرزندش پیش نخواهد آمد و بسیاری مشکلات حل می شود.

محبت یک نیاز فطری است. یعنی «نوع آفرینش» انسان به گونه ای است که درهر سنی، با هر جنسیتی، در هر زمان و در هر مکانی نیاز به محبت دارد. این یک نیاز عمیق و جدی است.

در زیارت «امین الله» که از طریق حضرت امام سجاد (ع) به ما رسیده، می گوییم: « اللّهمَّ فَاجْعَل نَفْسی ... مُحِبَّةً لِصَفوَةِ أوليائِك، مَحبوبَةً في أرضِكَ و سَمائِك» «خدایا من را دوستدار اولیاء برگزیده ات  و در آسمان ها و زمین دوست داشتنی قرار بده.»
درخواست نیاز کاذب از خداوند با عصمت امام ناسازگار است. این نشان می دهد که محبت یک نیاز حقیقی است. در هر دو بعدش: محب بودن و محبوب بودن.
البته مانند همه ی نیازهای فطری انسان اگر درست جهت دار نشود ایجاد مشکل می کند.

شاید به نظر خیلی از مادران این مسئله محبت کردن بدیهی بیاید. می گویند مگر می شود مادری به فرزندش محبت نکند؟
ما صبح زود بیدار می شویم. صبحانه اش را آماده می کنیم. لباسش را که شسته ایم، اتو کرده ایم، می دهیم بپوشد. برایش لقمه می گذاریم. ناهار و شام می پزیم. خانه و اتاقش را تمیز می کنیم و ....
اما مسئله این جاست که بچه این ها را محبت نمی داند. البته اشتباه می کند اما چرا این جا به این اشتباه استناد می کنیم؟ چون یکی از اصلی ترین قاعده ها در تربیت این است که مربی خودش را جای متربی بگذارد.

از نگاه کودک این کار وظیفه است نه محبت بنابر این احساس سیری از محبت نمی کند.
(در مورد مصادیق محبت بعدتر صحبت خواهیم کرد اما اجمالا اشاره می کنم که صحبت کردن با فرزند، شنیدن حرف هایش، در آغوش گرفتن، بوسیدن، ابراز دلتنگی، نوازش، قربان صدقه رفتن و برای زیر هفت سال آزادی از مصادیق ابراز محبت در نظر کودکانند. )

محبت کردن بی هزینه است. به همدیگر ابراز محبت کنید.
پیامبر (ص) هر روز وقتی بیدار می شد دست نوازش روی سر بچه ها و نوه هایش می کشید. این کار روزانه حضرت بوده. این افراط در محبت نیست که باعث لوس شدن بچه بشود.
تربیت با محبت، بحث تربیت را خیلی راحت می کند به خاطر آثاری که از لحاظ روانی دارد. 

اولین اثر محبت «تشاکل» است که می شود بوسیله آن ذائقه محب را مدیریت کرد. تشاکل یعنی محب دوست دارد شکل محبوبش بشود.

مثلا مادر می گوید بچه من حرف زشت می زند. در حالی که خود پدر و مادر در خانه اصلا حرف زشت نمی زنند. وقتی پرس و جو می کنیم می بینیم این کودک با دایی اش خیلی دوست است. خیلی او را دوست دارد و اتفاقا این دایی بد دهن است. کودک هر چه دایی اش می گوید تکرار می کند. حرکاتش، حرف هایش شبیه او می شود.

امروزه غرب  از این قاعده روان شناسی بیشترین استفاده را می کند و البته این قاعده در روان شناسی اسلامی هم مورد تائید است.
غرب با مطرح کردن ستاره ها و محبوب کردن آن ها ذائقه انسان ها را مدیریت می کند. چون مدیریت بر اساس محبت از کارآمدترنی و سریع ترین مدیریت ها در نتیجه بخشی است. حتی محبت تعریف ما را از زیبایی عوض می کند.

درست است این تربیت عقلانی نیست. بر مبنای تفکر نیست. اما چون فرزند نیاز به محبت دارد، باید ابتدا این نیاز او را برطرف کرد تا زمانی که آمادگی پذیرش استدلال و تفکر را داشته باشد.
البته محبت شرطی اثر ندارد. محبت خالص اثر دارد.

رسول خدا(ص) خطاب به حضرت علی (ع) می فرماید: «یا علی! الحُبُّ أساسی» «پایه و اساس روش من محبت است.»
در این دو کلمه دنیایی حرف هست.

http://daghdaghehh.persiangig.com/audio/abbasi-koodak/4.mp3